Lösemi, halk arasında kan kanseri olarak tanımlanan, kemik iliğinde normal kan üretiminin durması ve kanserli hücrelerin aşırı miktarda üretilmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Çocukluk döneminde daha sık rastlanan Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) hastalarının yaklaşık yarısı 18 yaş altındaki çocuklardır. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Toluy Özgümüş, bu dönemde lösemi tedavisinde kemik iliği naklinin büyük önem taşıdığını vurgulayarak, “Bir vericiden veya donörden hücre alınarak yapılan allojenik kemik iliği nakli, çoğu hasta için tek hayat kurtarıcı tedavi yöntemidir,” dedi.
Dr. Özgümüş, 2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada, löseminin belirtilerini şöyle sıraladı: "Akut lösemilerde en önemli bulgular arasında ateş, sık enfeksiyonlar, kanama eğilimi, yorgunluk, kilo kaybı, kemik ve eklem ağrıları ile lenf bezlerinde şişlik yer alır." Özellikle çocuklarda bu belirtilerin görülebileceğini belirten Özgümüş, kesin tanı için sağlık profesyoneline başvurulmasının önemini vurguladı.
Löseminin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Löseminin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, çevresel etkenler ve bağışıklık sistemi zayıflıkları gibi bazı durumların lösemi gelişim riskini artırdığı kaydedildi. Özgümüş, "Ailede kanser öyküsü, radyasyona maruz kalma, bazı kimyasallar ve zayıf bağışıklık sistemi, lösemi gelişiminde risk faktörleri arasında yer alır," şeklinde konuştu.
Akut lösemilerin çocukluk çağında daha sık görüldüğünü belirten Dr. Özgümüş, "Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) hastalarının yarısı 18 yaş altıdır. Diğer tür olan Akut Myeloid Lösemi (AML) ise daha çok yaşlı bireylerde görülür," dedi.
Tedavi Süreci ve Beslenme
Lösemi tedavisinde beslenme ve hijyenin kritik öneme sahip olduğunu ifade eden Özgümüş, nötropenik diyet kurallarına uyulmasının hayati olduğunu belirtti. "Gıdaların temiz, taze ve iyi pişmiş olması gerekiyor. Çiğ gıdalardan kaçınılmalı, günlük pişirilmiş ve paketlenmiş gıdalar tercih edilmelidir," diyerek hastaların kişisel hijyenine de dikkat etmeleri gerektiğini vurguladı.
Nüks riskine karşı sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesi gerektiğini söyleyen Özgümüş, "Düzenli doktor kontrollerine devam etmek ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir," ifadelerini kullandı.
Kemik İliği Nakli ve Bağışıklık
Lösemi hastalarında allojenik kemik iliği naklinin gerekliliğine de dikkat çeken Dr. Özgümüş, bu işlemin çoğu hasta için tek hayat kurtarıcı tedavi olduğunu belirtti. “Kemik iliği bağışçısı olmanın önemi çok büyüktür. Çocukluk çağında yüzde 20-30 oranında kemik iliği nakli gerekebilir. Uygun bir bağışçı bulunmadığında bu işlemin yapılması mümkün olmamaktadır,” dedi.
Son olarak, Türkiye'de Kızılay aracılığıyla kemik iliği bağışçısı olunabileceğine ve genç bireylerin bu süreçte herhangi bir sağlık riski taşımadığını vurguladı. Bağışlanan hücrelerin vücut tarafından kısa süre içinde yenilendiğini de sözlerine ekledi.