Yoğun göç nedeniyle parçalanmış bir kültürel ortama yeniden hayat verebilmek amacıyla Bayburt’ta Hüsamettin Koçan tarafından kurulan Baksı Müzesi tarihe ışık tutuyor. 2010 yılında açılışı gerçekleşen, 2014 yılında da Avrupa Konseyi Müze Ödülünü alan müze, nesiller ve yüzyıllar boyunca tekrarlanarak içinde yaşanılan kültüre yerleşen, kültürü ve içinde bulunulan çağı anlama ve yorumlama konusunda da insana yön veriyor.
BAKSI NE DEMEK?Bilgin, bilge, hekim, şaman anlamına gelen Baksı Müzesi, Bayburt kent merkezine 45 kilometre uzaklıktaki Bayraktar (Baksı) köyünde Çoruh Vadisi'ne bakan bir tepenin üzerine kurulu. Sıra dışı mimarisi ve heybetiyle insanları, sanatı, bir toplumu etkisinde bırakıyor. Müzede çağdaş sanat koleksiyonu, halk resimleri koleksiyonu ve yerel el sanatlarını yansıtan özgün örnekler bulunuyor. Müzede, sanatçı ve araştırmacılar için geleneksel sanatlarla çağdaş sanatı buluşturan özgün bir kültürel etkileşim yaratılarak, bölgedeki yoğun göç nedeniyle parçalanmış bir kültürel ortama yeniden hayat verebilmeyi ve kültürel belleğin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmak amaçlanmış.
40 DÖNÜMLÜK BİR ALANDA KURULU
Sergi salonları, atölyeler, konferans salonu, depo müze, kütüphane ve konukevi gibi bölümlere sahip olan müze 40 dönümlük bir alanda kurulu. Bayburtlu sanatçı ve akademisyen Prof. Dr. Hüsamettin Koçan tarafından 2000 yılında oluşmaya başlayan müze fikri, 2005 yılında bir Baksı Kültür Sanat Vakfı ile gelişmeye devam etti. Ana bina, devlet desteği olmaksızın 2010 yılında tamamlanarak Temmuz ayında halka açılır. 2012 yılında Müze’nin yeni sergi salonu olan Depo Müze açıldı. Baksı Müzesi'nin hedeflerinden biri de, Türkiye'nin en yoğun göç veren bölgelerinden biri olan Bayburt'a yaşam soluğunu sanatla yeniden kazandırmak, bölgenin ekonomik yaşamını canlandırmaktır.
2014 YILI AVRUPA KONSEYİ MÜZE ÖDÜLÜ”NÜ ALDI
Baksı Müzesi, Avrupa Parlamenterler Meclisi himayesinde verilen “2014 Yılı Avrupa Konseyi Müze Ödülü’nü, 8 Nisan’da Strazburg, Palais Rohan’da aldı.Ödülün simgesi olan Joan Miro’nun Güzel Göğüslü Kadın isimli bronz heykelciği 1 yıl boyunca Müze’de sergilendi.
BAKSI’NIN DOĞASI
Baksı ile ilgili en doğru açıklama kendi sitelerinde olacağı gerekçesiyle bilgi kirliliği yaratmamak için o açıklamadan faydalanmak istedim. Sitede Baksı’yı özgün bir müze kılan en önemli özellikleri arasında coğrafyasıyla kurduğu diyalog ve etkileşimlere açık yapılanması olarak gösteriliyor. Bilgi dağarcığının devamı, “Buna bağlı olarak, koleksiyonunda yer alan yapıtlar da kuşkusuz sadece Ana Bina ya da Depo-Müze’de seyirlik bir nesne olmanın ötesinde, o coğrafyada insanlar ve doğayla başka başka diyaloglara kapı açar. Her yapıt konumlandığı ya da izlendiği açıyla beraber müze içinde başka, doğa içinde başka anlamlara bürünür. Kemal Tufan’ın Denizaltı; Tuğrul Selçuk’un Hayat Ağacı, Aloş’un Yılan’ı ya da Koray Ariş’in İki Başlı’sı gibi. Doğasıyla ilişkisi ve bu doğayı deneyimleyen yapıtlar, Baksı’nın ‘açık yapı’ anlayışına dayalı, sanatı hayatla özdeş tutan özgün ve çağdaş müze algısının parçasıdır” şeklinde.
Geleneksel kültürü koruyarak, gelecek kuşaklara aktarmak için araştırmalar yapan, bu zeminden hareketle özellikle kadın istihdamı projelerini uygulamaya koyan bir müze olarak biliniyor.
ANA SERGİ SALONUGüncel sanat ve tasarımların sergilendiği, iki bölümden oluşan bin 500 metrekarelik Ana Sergi Salonunda periyodik olarak günümüz sanatı ve tasarımlarına ilişkin sergiler yer alıyor. Bu bölümde ortak bir konuda, belirli disiplin bilgisine farklı disiplinlerin katkıda bulunduğu sergileme anlayışına sahip.
DEPO MÜZEYaklaşık bin metrekarelik bir kapalı alana sahip olan Depo-Müze, 2012 yılında hizmete girdi. Müzenin sahip olduğu koleksiyonların, korunduğu ve izleyici ile paylaşıldığı bir bölüm olarak planlandı. Bu alanda günümüz sanatı çalışmalarıyla birlikte; halk resmi, camaltı ve işleme koleksiyonları, yazı resimler, alemler, şifa tasları, taş baskılar, çömlek ve seramikler ile ehramlar bulunuyor.
KÜTÜPHANE
Özellikle çocukların kullanımını özendirmeyi amaçlayan yaklaşık 10 bin yayının bulunduğu kütüphanenin yapılış amacı sanatseverlerin kitap, dergi ve görsel-işitsel malzeme bağışlarıyla zenginleşmesi. Seminer, konferans, panel, sempozyum ve gösterilere ev sahipliği yapan 150 koltuk kapasiteli, teknik donanımlı salonda eğitici programlar düzenleniyor. Bu salon aynı zamanda, çevre köylerin önemli gün ve kutlamalarda bir araya geldikleri ortak bir sosyal buluşma noktası olması için çalışmalar yapılıyor.