Tayland ile Kamboçya arasında bir süredir devam eden sınır çatışmaları sonrasında taraflar, Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da düzenlenen Genel Sınır Komitesi (GBC) toplantısında 13 maddelik bir ateşkes anlaşması imzaladı. Tayland lideri Phumtham Wechayachai ise Kamboçya’yı çatışmalarda sivilleri kasıtlı hedef almakla suçlayarak, Kamboçya hükümetine karşı hukuki süreç başlattıklarını duyurdu.
Güneydoğu Asya ülkeleri Tayland ile Kamboçya arasında geçtiğimiz ay başlayan ve aralıklarla şiddetlenen sınır çatışmalarında ateşkes süreci büyük ölçüde tamamlandı. İlk olarak 28 Temmuz’da iki ülke başbakanlarının Malezya’da bir araya gelmesinin ardından, bugün Tayland ve Kamboçya’dan savunma yetkililerinin katıldığı ikinci üst düzey görüşme düzenlendi. Görüşmeler sonucunda 13 maddelik bir ateşkes anlaşması imzalandı. Ateşkes görüşmelerine tarafların savunma yetkililerinin yanı sıra Malezya, Çin ve ABD’den askeri gözlemciler de katıldı.
Sınırlara ASEAN gözlemcileri yerleştirilecek
Taraflar, yapılan anlaşma çerçevesinde, sınırdaki birliklerin mevcut pozisyonlarını koruması, sınıra ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği) ülkelerinden gözlemciler yerleştirilmesi, karşılıklı provokasyonların ve dezenformasyonun önlenmesi ile Tayland tarafından gözaltında tutulan 18 Kamboçyalı askerin, çatışmalar tamamen sona erdiğinde iade edilmesi konularında mutabakata vardı.
Tayland: "Kamboçya ihlal gerçekleştirdi"
Tayland Savunma Bakan Yardımcısı General Natthaphon Nakpanit Toplantı sonrası yaptığı açıklamada 28 Temmuz’da sağlanan ilk ateşkese rağmen Kamboçya’nın sınıra asker yığmaya ve bölgede insansız hava aracı (İHA) uçurmaya devam ettiğini ileri sürdü. Ayrıca Kamboçya heyetinin toplantıda siyasi düzeyde uzlaşmacı bir tutum sergilediğini belirten General Natthaphon, sınır bölgelerine yerleştirilecek ASEAN gözlemcilerinin sahadaki güveni artıracağını ifade etti.
Öte yandan Tayland’ın, sınırda mayın temizliği ve sınır ötesi suçlarla mücadele konularında ortak çalışma önerdiği, ancak bu başlıkların bir sonraki toplantıya bırakıldığı bildirildi.
Tayland’dan "hukuki süreç" açıklaması
Genel Sınır Komitesi (GBC) toplantısının sürdüğü saatlerde Bangkok’ta açıklamalarda bulunan Tayland lideri Phumtham Wechayachai ise hükümetinin Kamboçya’ya karşı uluslararası hukuk çerçevesinde dava süreci başlattığını duyurdu. Phumtham Wechayachai, Bakanlar Kurulu’nun Kamboçya’yı çatışmalar sırasında sivilleri kasıtlı olarak hedef almakla, ateşkes öncesi ve sonrası mayınlar döşemekle suçladıığını aktardı. Kamboçya hükümetinin "ağır suçlar" işlediğini belirten Tayland lideri, bu kapsamda sivil ve ceza davalarının açılması yönünde karar alındığını söyledi.
İki ülke arasındaki anlaşmazlık
Tayland ve Kamboçya, 817 kilometrelik kara sınırı boyunca belirlenmemiş noktaların yetkileri konusunda yıllardır egemenlik ihtilafı yaşıyor. Anlaşmazlıkların merkezinde ise antik Hindu tapınakları Ta Moan Thom ve 11. yüzyıldan kalma Preah Vihear’ın mülkiyeti yer alıyor. Preah Vihear, 1962 yılında Uluslararası Adalet Divanı tarafından Kamboçya’ya verilmişti, ancak Kamboçya’nın burayı UNESCO Dünya Mirası listesine almaya çalışmasıyla 2008 yılında gerginlik tırmanmıştı. Bu durum birkaç yıl süren çatışmalara ve can kayıplarına yol açmıştı. Mahkeme, 2013 yılında Tayland ile sınır anlaşmazlığının alevlenmesinin ardından Phnom Penh’in kararın yeniden değerlendirilmesini istemesi üzerine Kamboçya lehine karar vermişti. Bu yılın Mayıs ayı sonlarında sınırda tartışmalı bir bölgede çıkan silahlı çatışmada 1 Kamboçyalı askerin ölmesiyle gerilim yeniden tırmanmaya başlamıştı. Kamboçya, Haziran ayında mahkemenin yargı yetkisini hiçbir zaman tanımadığını ve ikili bir yaklaşımı tercih ettiğini söyleyen Tayland ile aralarındaki anlaşmazlıkların çözümü için Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuştu. Ta Moan Thom tapınağıyla ilgili anlaşmazlık ise henüz karara bağlanamadı.
İki ülke arasında bir süredir devam eden gerilim, 16 Temmuz’da bir Tayland askerinin mayına basarak bacağını kaybetmesinin ardından tırmanmıştı. Artan siyasi gerilim üzerine Tayland, 23 Temmuz’da Kamboçya’daki büyükelçisini geri çağırırken, Bangkok’taki Kamboçya büyükelçisini de sınır dışı etmişti. Olayın ardından antik bir tapınağın bitişiğindeki tartışmalı bölgede 24 Temmuz tarihinde patlak veren çatışmalar, hızla diğer bölgelere sıçramıştı. Kamboçya roketatarlarla saldırı düzenlemiş, Tayland ordusu ise 2 F-16 savaş uçağı ile Kamboçya’nın sınır bölgelerinde bulunan askeri hedefleri bombalamıştı. Tayland, söz konusu mayının Kamboçya askerlerince son dönemde döşendiğini belirtirken, Kamboçya yönetimi bu suçlamayı reddetmişti. Taraflar arasındaki çatışmalarda, karşılıklı topçu ateşleri ve hava saldırıları sonucu iki taraftan toplamda en az 43 kişi hayatını kaybetmiş, sınır bölgelerinde yaşayan 300 bin kişi tahliye edilmişti.
HABER KAYNAĞI : İHA