Muğla’nın Bodrum ilçesinde yaşayan Erkin Özgül tükenmeye yüz tutmuş su kabağından lamba yapıyor. 25 yıl önce yapmaya başladığı su kabağı lambaları evlerde süs eşyası veya gece lambası olarak kullanılıyor. Küçük bir atölyede işlemeye başladığı su kabaklarını Dünya’nın dört bir yanına gönderiyor. Gümüşlük mahallesinde bulunan dükkanın da satışa sunduğu su kabaklarına turistlerde yoğun ilgi gösteriyor.
İhtiyaçtı süs eşyası oldu
Osmanlı döneminden beri su taşımak ve saklama kabı olarak kullanılan su kabağı evlere süs eşyası lamba olarak geri döndü. Türkiye’de artık dikimi bile yapılmayan su kabağı, geniş ve dayanıklı yapısı nedeniyle asırlardır su taşıma ve saklama kapı olarak kullanılıyordu. Bir kepçeyi andıran saplı doğal şekli nedeniyle su tası olarak da kullanılan kabak ihtiyaçtan her evde bulunurdu. Yüz yıllarca her evin ihtiyacı olan su kabakları artık evlerde ve restoranlarda lamba olarak kullanılıyor.
Su kabağının oluşumunu anlatan Erkin Özgül bir kabağın tam anlamıyla süs eşyası olması için 4 ila 6 aylık bir süresi olduğunu söyleyerek “kabaklar tarlada 4 ay kuruduktan sonra kendi kendine işlemeye başlarız. Önce kabağın derisini yumuşatır ve suyla yıkarız. Altındaki özel dokuya ulaşırız. Ondan sonra kabağın üzerine şekiller çizilir veya şekil yoksa kafamızdaki modelleri çizeriz. Kullandığımız bir makine var. Makineanin uçlarıyla işlevine göre kabağın içerisindeki yosun ve tohumlar temizlenir. Ondan sonra motifine göre boncuk yapılır. Sade bir kabak ise böyle oluyor. Ama renkli olarak yapılan bir kabak lambası ise önce vernik atılır sonra boyanır ve boncuk takma işlemi yapılır. En son olarak elektrik aksamı döşenerek kabak lambası hazır hale gelir” ifadelerini kullandı.
Evlerin vazgeçilmez eşyasıydı
Özgül, eskiden su kabaklarının her evde bulunduğunu, su taşıma kabı ve birçok ev eşyası olarak kullanıldığını da anlatarak “Çok eskiden naylon malzemeler yok iken bu kabaklar su kabı, maşrapa, saklama kabı, yüzmeyi öğrenmek için kola takılan can simidi, balıkçılar ağlarına şamandıra olarak kullanırdı. Çok daha eskilerde ise su matarası olarak kullanılırdı. Şu anda halen Afrika ülkelerinde kullanılır su kabaları birçok ev eşyası olarak kullanılıyor” şeklinde konuştu.
Su kabağı hayatını değiştirdi
Su kabağından nasıl lamba yapmaya başladığını da sözlerine ekleyen Özgül, “25 yıl önce yeni bir iş arayışına girdim. O zamanlar köylerden eski eşya toplarken su kabakları da toplamaya başladık. Topladığımız su kabaklarından lamba yaptık. Saplarıyla da değişik pergule askıları yapmaya başladık. Bir baktık ilgi çok yoğun ve bu günlere kadar geldik. Şimdi Bodrum denilince artık insanların aklına su kabağından lamba geliyor” dedi.
Özgül’ün yanından yıllardır su kabaklarını el emeği göz nuru işleyen Evren Temizay su kabağının işlenmesini anlatarak “Su kabağının önce içi boşaltılır sonra çizimi yapılır boyanır ve en son elektirik tesisatı yapılarak satışa sunulur” şeklinde konuştu.