Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç, "Kamu ihaleleri, sadece şirketlerin değil, aynı zamanda ülkemizin büyüme dinamiklerinin ve uluslararası rekabet konumunun da belirleyici unsurlarından biridir" dedi.
Ankara Sanayi Odası, ASO Zafer Çağlayan Meclis Salonu’nda toplantı gerçekleştirdi. Toplantıya; ASO Başkanı Seyit Ardıç, Kamu İhale Kurumu Başkanı Hamdi Güleç, ASO Meclis Başkanı ve İNTES Başkanı Celal Koloğlu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanı Ertan Yetim, Kamu İhale Kurumu yetkilileri, İNTES üyeleri ve çok sayıda ASO üyesi sanayici katıldı. "Kamu ihaleleri, ülkemizin uluslararası rekabet konumunun belirleyici unsurlarından biridir"
Mevzuatta yapılan her düzenlemenin iş dünyasının yatırım kararlarını, üretim planlarını ve rekabet gücünü doğrudan etkilediğini dile getiren Ardıç, "Kamu ihaleleri, sadece şirketlerin değil, aynı zamanda ülkemizin büyüme dinamiklerinin ve uluslararası rekabet konumunun da belirleyici unsurlarından biridir. Bu nedenle ihale mevzuatında yapılan her değişiklik; sözleşme yönetimi, maliyet hesaplamaları, fiyat farkı uygulamaları ve yüklenici-idare ilişkileri üzerinde doğrudan etkiler oluşturmaktadır. Güncel düzenlemelerin doğru yorumlanması ve uygulamadaki yansımalarının değerlendirilmesi hem idareler hem de yükleniciler için kritik bir ihtiyaçtır" ifadelerine yer verdi. "Fiyat farkı, sektörün karşı karşıya kaldığı maliyet artışlarını yeterince karşılayamamaktır"
ASO olarak üyelerinin karşılaştığı sorunların çözümüne yönelik çalışmalar yürüttüklerini ve çeşitli platformlarda bu sorunları dile getirdiklerini belirten Seyit Ardıç, "Yapım ihalelerinde uygulanan fiyat farkı, mevcut haliyle sektörün karşı karşıya kaldığı maliyet artışlarını yeterince karşılayamamaktır. İnşaat işlerinde kullanılan demir-çelikten çimentoya, akaryakıttan elektriğe kadar pek çok temel girdide son yıllarda yüksek artışlar yaşanmıştır. Ancak, fiyat farkı sistemi yalnızca sınırlı parametreler üzerinden hesaplama yapmakta; bu da gerçek maliyet yükünü yansıtmakta yetersiz kalmaktadır" diye konuştu. "Koruyucu düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır"
Ani ve yüksek oranlı artışların yaşandığı dönemlerde, yüklenicilerin büyük bir finansal baskı altına girdiklerini dile getiren Ardıç, bunların nakit akışlarını yönetmekte zorlandıklarını ve çoğu zaman projelerin sürdürülebilirliğinin riske girdiğini belirtti. Bu durumun yalnızca müteahhitleri değil, kamu yatırımlarının zamanında ve sağlıklı şekilde tamamlanmasını da doğrudan etkilediğini anlatan Ardıç, "Dolayısıyla; daha dinamik, piyasa koşullarını yakından takip eden bir fiyat farkı formülüne, gerçek maliyet artışlarını hesaba katan daha kapsayıcı endekslere ve belirsizlik dönemlerinde ise ek fiyat farkı ya da tasfiye imkânı gibi koruyucu düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır" şeklinde konuştu. "Güvenilir ve detaylı verilere ihtiyaç var"
TÜİK’in inşaat sektörüne özel bir veri seti oluşturması gerektiğine de değinen Ardıç, "Ülkemiz ekonomisinin temel taşlarından biri olan inşaat sektörü, hem istihdam hem de yatırımlar açısından kritik bir konumdadır. Ancak, sektörün dinamiklerini doğru analiz edebilmek ve politika üretmek için güvenilir ve detaylı verilere ihtiyaç vardır" değerlendirmesinde bulundu.
Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) ve elektronik ihale sisteminin sektörün ihtiyaç duyduğu güven ortamının sağlanması açısından kritik bir role sahip olduğunu anlatan Ardıç, "Elektronik ihale uygulamaları, kamu idarelerinin ve yüklenici firmaların iş süreçlerini kolaylaştırmakta; ihale belgelerine çevrimiçi erişim, tekliflerin dijital ortamda alınması ve değerlendirilmesi sayesinde zaman ve maliyet tasarrufu sağlamaktadır. Ayrıca, ihale süreçlerinde insan hatasını en aza indirerek rekabeti artırmakta ve şeffaflığı güçlendirmektedir" dedi.
Kamu ihalelerinde kullanılan şartnamelerde ve Yerli Malı Belgesi düzenlemelerinde halen ’Ticaret Odası üyesi olması gerektiği’ açık bir şekilde belirtildiğinin altını çizen Ardıç, bu ifadenin sanayicileri ve Sanayi Odalarına kayıtlı işletmeleri kapsam dışı bıraktığını ve üretim yapan kesimi hak ettiği biçimde temsil etmediğini dile getirdi.
Ardıç, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
"Söz konusu ibare, ’Ticaret Odası ve/veya Sanayi Odası üyesi olma’ şeklinde düzenlenmelidir. Böyle bir değişiklik; katılımda eşitlik sağlayacak, rekabeti artırarak kaliteyi yükseltecek, yerli üretimi ve sanayicinin emeğini görünür kılacak, kamu ihalelerinin ülkemizin üretim gücünü daha doğru yansıtmasına katkı sağlayacaktır. Böylelikle hem adalet sağlanacak hem de sanayicilerimizin üretim gücü kamu ihalelerine yansıyacaktır. Sanayi Odaları olarak bizler, bu değişikliğin en kısa zamanda hayata geçirilmesini temenni ediyor, bu konuda hepinizin desteğini bekliyoruz."
Koloğlu ise ihale mevzuatındaki son gelişmelere değinerek, "EKAP’ta yapılan düzenlemelerle yeni bir döneme girmiş bulunuyoruz. Eylül ayının başında yürürlüğe giren yeni kurallar artık sözleşme uygulamalarımıza da doğrudan yön verecek. Şunu vurgulamak isterim, değişenler var, değişmeyenler var. Mutlaka değişmesi gerekenler var" ifadelerini kullandı.
Koloğlu, 4734 sayılı Kanun’un 62. maddesinde yer alan ve idarelerin uyması gereken kurallara dikkati çekerek, kanunun; birden fazla yılı kapsayan işlerde ödeneğin hazır olmasını, ilk yıl için en az yüzde 10 ödenek ayrılmasını, başlangıçta belirlenen ödenek dilimlerinin azaltılmaması ile arsa, kamulaştırma ve uygulama projesi tamamlanmadan ihale yapılmayacağının şart koştuğunu hatırlatarak sözlerine şöyle devam etti:
"Bu kurallara çoğu zaman uyulmuyor. Ödeneği olmayan işler ihale ediliyor, fizibilite yetersiz, maliyetler yanlış hesaplanıyor. İşler uzuyor, maliyetler artıyor, kaynaklar boşa harcanıyor. Kaynaklarımız sınırlı. Kamu yararı demek işi en ucuz fiyat verene vermek olmamalı. Planlama ve önceliklendirme artık bir tercih değil, bir zorunluluktur."
Sözleşme hukukunun özünün eşitlik olduğunu ve 4735 sayılı Kanun’un da bunu güvence altına aldığını vurgulayan Koloğlu, "Pratikte eşitlik çoğu kez kağıt üzerinde kalıyor. İdarenin tek taraflı üstünlüğü yükleniciyi çaresiz bırakıyor. Yükleniciden kaynaklanmayan nedenlerle verilen süre uzatımları yeni haklar doğurmamaktadır. Aksine teminat mektupları, sigorta primleri ve işletme giderleri gibi ek yükler getirmektedir. Bu durum yalnızca yüklenicileri değil, kamu yatırımlarının geleceğini de olumsuz etkilemektedir. Projeler yavaşlıyor, maliyetler artıyor, kalite düşüyor. Adil ve dengeli sözleşmeler olmadan başarı mümkün değildir" dedi.
Güleç, yapım işleri sözleşme mevzuatında yürürlüğe giren yeni düzenlemelerin kamu alım sistemine önemli katkılar sağlayacağını söyledi. Güleç, kamu alımlarının ülke ekonomisinde giderek büyüyen payına dikkat çekerek, "Sözleşme yönetimini yalnızca hukuki bir çerçeve olarak değil; kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlayan bir araç olarak görüyoruz" şeklinde konuştu.
Güleç, değişen piyasa şartları ve ihtiyaçlar doğrultusunda 2023’ün son çeyreğinde yeni bir çalışma başlattıklarını, sektör temsilcileri ve yüklenici firmalarla istişare edilerek hazırlanan düzenlemelerin 30 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandığını ve 1 Eylül itibarıyla yürürlüğe girdiğini belirtti.
Yeni düzenlemeler kapsamında yer teslimi, iş programı, teknik personel bildirimi ve hak ediş düzenlenmesi gibi uygulama sorunlarının çözüldüğünü vurgulayan Güleç, ayrıca fiyat dalgalanmalarına karşı da önemli adımlar atıldığını ifade etti. TÜİK ile yapılan çalışmalarla 24 yeni alt endeksin uygulamaya alındığını söyleyen Güleç, "Böylece hem kamu kurumlarını hem de yüklenici firmaları piyasa dalgalanmalarına karşı daha güçlü koruyacağız" diye konuştu.
Açılış konuşmalarından sonra Kamu İhale Kurumu Hukuk Hizmetleri Dairesi Başkanı Erdem Bafra’nın moderatörlüğünde ’Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki Değişiklikler’ ile ’Fiyat Farkı Uygulamalarında Değişiklikler ve Diğer Güncel Gelişmeler’ hakkında oturumlar gerçekleştirildi. Toplantı, soru-cevap ile sona erdi.
HABER KAYNAĞI : İHA
Editor : KAYNAK-İHA
