Uzman Klinik Psikolog Aslı Kanizi konu hakkında bilgiler verdi.
Bazı ilişkiler tanıdık gelir, hatta rahatsız edici şekilde tanıdık. Henüz yeni tanıştığınız biri, sizde yıllardır beklediğiniz ilgiyi uyandırabilir. Bu “ruh eşi” hissi çoğu zaman bugünün değil, geçmişin bir yankısıdır. Özellikle narsistik bireylerle kurulan bağlar, çocuklukta yarım kalmış duygusal deneyimlerin tekrarını içinde barındırır.
Görülmemiş, duyguları önemsenmemiş, koşullu sevgiyle büyümüş bir çocuk, yetişkinliğinde de benzer dinamikleri tekrar eder. Çünkü tanıdık olan şey, ne yazık ki her zaman sağlıklı değildir.Sevgiyle değil, onayla var olmaya alışmış bir zihin, kendi değeriyle değil, başkasının gözüyle kendini tanımlar. Narsist birey, tam da bu yaraya temas eder.İlişkinin başında gösterilen aşırı ilgi, romantik jestler, sizi “özel” ve “tek” hissettirme hali, aslında bir yüceltme evresidir. Ve bu, çocuklukta alınamayan sevginin, “nihayet gelmiş hali” gibi hissedilir.Oysa bu yakınlık gerçek değildir; narsist kişi sizi değil, sizin onun ihtiyaçlarına göre şekillenmiş hâlinizi sever.
Narsist Aşkın Evreleri: Büyü, Değersizlik ve Sessizlik
Yüceltme yerini yavaş yavaş eleştiriye, küçümsemeye ve duygusal çekilmeye bırakır. Bu bir “değersizleştirme” evresidir. Ve farkında olmadan, duygusal iniş-çıkışlara bağımlı hale gelirsiniz.Çünkü ilk günlerde hissettiğiniz o yoğun ilgi, beyninizde bir ödül sistemi kurmuştur. Şimdi ise o ödülü tekrar alabilmek için daha çok “çabalamanız” gerektiğine inanırsınız.Bu ilişkilerde bağlanma sisteminiz bozulur. Sevgiyle korku, yakınlıkla belirsizlik iç içe geçer. Narsist
partnerin ruh hali sizin pusulanız olur. Bir bakarsınız, onun öfkesi, ilgisizliği, sessizliğiyle baş etmeye çalışırken, kendi hislerinizi kaybetmişsiniz. Onun için var olmak uğruna, kendinizden uzaklaşmışsınız.
Bu İlişkide Kalan Sadece Siz Değilsiniz: Geçmişiniz de Yanınızda
Bu ilişkilerde kalmak, çoğu zaman bugünkü ihtiyaçtan çok geçmişten gelen telafi arzusudur.İçimizdeki “ben yetmezim” inancı, narsist partnerin mesafesine karşı bizi daha çok çabalamaya iter. Çünkü çocukken öğrendiğimiz bir şey vardır: “Yeterince iyi olursam, belki sevilirim.” Narsist ilişki, bu cümleyi yeniden ve yeniden prova ettirir.Ama narsist kişiyle kurulan bağ gerçek bir sevgi bağı değil, travmatik bir döngüdür. Bu döngü şu üç evreyi içerir:
1. Yüceltme (İdealizasyon)
Narsist kişi sizi gerçekten değil, kendi hayalindeki “mükemmel figürü” olarak görür. Henüz tanımadan sizi abartılı biçimde över, yüceltir, hayatının merkezi yapar.Ama aslında size değil, sizi “kendi değersizlik duygusunu telafi edecek biri” olarak kullanmaya başlar.
“Hayatımda senin gibi biri olmadı.”
“Seninle her şey farklı, sana bağlandım.”
Henüz birkaç haftalık ilişkide büyük planlar yapar, sizi çevresine “hayatımın insanı” diye tanıtır.İlk bakışta yoğun ve tutkulu gibi gelen bu bağ, aslında bağımlılık yaratacak bir tuzaktır. Özellikle çocuklukta yeterince görülmemiş biri için bu aşama adeta “kurtuluş” gibi gelir. Oysa bu, döngününilk halkasıdır.
2. Küçümseme (Devalüasyon)
Bir süre sonra övgüler yerini eleştiriye bırakır.Narsist, artık sizi yüceltmez; sizi küçümsemeye başlar.Çünkü gerçek benliğiniz ortaya çıktıkça, onun gözündeki “ideal” figür bulanır.
Eskiden övdüğü özelliğinizle alay etmeye başlar:
“Eskiden zeki olduğunu sanırdım ama…”
Sürekli sizi düzeltir, başarınızı küçümser.
“Senin sayende değil ki zaten” gibi cümlelerle sizi gölgede bırakır.
Sürekli sizi sorgular: “Neden böyle davranıyorsun?”
Bu noktada kişi kendini sorgular:
“Ben ne yaptım da bu hale geldik?”
Oysa hiçbir şey yapmamıştır. Çünkü sorun sizde değil, narsistin algısındadır.
3. Terk / Sessizlik / Cezalandırma
Bir tartışma sonrası sessizliğe bürünür, geri çekilir, ortadan kaybolur.
Bu, sizin üstünüze çöken “belirsizlik ve suçluluk” halidir.
Ani iletişimi keser (ghosting).
Günlerce yok olur, sonra hiçbir şey olmamış gibi döner.
Sosyal medyada sizi siler, başkalarıyla görünür.
Tartışmada “ceza” gibi susar, sizi yalnızlaştırır.
Amaç sizi cezalandırmak değil, size kendinizi cezalandırmanız için zemin yaratmaktır.Siz “Onu kaybettim, bir hata yaptım” diye düşünürsünüz.O ise kontrolü tekrar ele geçirmiş olur.Ve döngü yeniden başlar. Ve bu döngü ne kadar tanıdıksa, o kadar tehlikelidir. Çünkü bilinçdışında bildiğimiz şey, bazen en
zehirli olan şeydir.Bu döngü sadece bir ilişki değil, bir geçmişin yankısıdır. Ve ondan çıkmak sadece bir sevgiliden değil, kendini değersiz görmeye alışmış eski benlikten de ayrılmaktır.
Peki Nasıl Başa Çıkılır ?
Manipülasyon döngüsünü tanıyın:
İlişkide yaşadığınız çelişkili duyguların bir “kandırmaca” değil, bir yapı olduğunu fark etmek iyileşmenin ilk adımıdır. Sevgi zannedilen şeyin çoğu zaman kontrol olduğunu fark edin.
Sevgiyle kullanımı ayırt edin:
Gerçek sevgi sınır tanır, bireyselliğe alan bırakır. Narsist kişi sizi seviyorsa, bunu ne kadar tüketmeden yapıyor? Kendinize bunu sorun.
Suçluluğa değil, gerçeğe yaslanın:
Ayrılmak ya da uzaklaşmak, narsist kişinin sizi suçlamasına neden olabilir: “Sen çok hassassın”, “abartıyorsun”, “beni hiç anlamadın.” Ama unutmayın, bu onların gerçeği. Siz kendi iç sesinize dönmelisiniz.
İçsel onayınızı güçlendirin:
Bu ilişkilerde en çok yıpranan şey, kendi değerinize olan inancınızdır. Dışarıdan gelen onayla değil, içeriden gelen bir güçle yeniden inşa edin benliğinizi.
Neden Bu Döngüden Çıkmak Hayati ?
Uzman Klinik Psikolog Aslı Kanizi,'' Çünkü narsist ilişkilerde zamanla sadece ilişkinizi değil, kendinizi kaybedersiniz. Bu ilişkiler sizi küçültür, bastırır, yabancılaştırır. Hayat enerjiniz, özgüveniniz, sezgileriniz örselenmeye başlar. Ve siz bir gün kendinizi “sürekli yeterli olmaya çalışan ama bir türlü sevilmeyen” biri gibi hissedersiniz.Oysa iyileşme, bir başkasının sizi sevmesinden değil, sizin kendinize yeniden yaklaşmanızdan geçer.Kendinize şunu hatırlatın: Sevgi, acıyla karışmamalı. Yakınlık, korku taşımamalı. Ve kendiniz olabildiğiniz bir yerde sevgi çok daha gerçektir.''dedi.
Editor : Haber Merkezi
