Kişiliğin temeli yaşamın ilk yıllarında atılır. 0-6 yaş aralığı oldukça kritik bir süreçtir. Bebek bembeyaz
bir sayfa ile dünyaya gözlerini açar. Yaş ilerledikçe aile ve çevresi tarafından öğrendikleri, kendi
çıkarımları ile çocuk, bu boş sayfayı doldurur böylece kişiliği şekillenir. Çocuklara yeni bilgilerin etkili
ve tutarlı bir şekilde öğretilmesi bilgilerin kalıcı olması açısından oldukça önemlidir.
Ebeveynler her çocuğu kendi kabiliyetlerine göre motive etmeli ve çocuklarının kapasitelerini aşan
beklentileri onlardan talep etmemelidir. Her insanın duygu, düşünce ve davranış konusunda
farklılıkları olabileceğini, bununda çok büyük bir zenginlik olduğunu fark etmeleri gerekmektedir. Bu
durum çocuğa da hissettirilmeli ve çocuğun benlik algısı düzeyini düşürecek yaklaşımlardan
kaçınılmalıdır. Her çocuk kendi özelinde değerlendirilmelidir.
Çocuklar ilk öğrenme deneyimlerini model alarak geliştirir. Anne, baba, kardeş çocuğun ilk rol
modelleridir. Aile, iyi bir model olursa çocukta çoğu sorun ortaya çıkmaz. Çocuklar söylenenlerden
ziyade gözlemlediklerini yaparlar. Söylenenler ile davranışlar arasında bir uyum yoksa öğretmeöğrenme
konusunda problemler açığa çıkar. Çocukların söylenenleri ciddiye alıp, kurallara uymasını
sağlamak için ebeveynlerin de söylediklerini ve kuralları yerine getiriyor olması gerekir. Aksi takdirde
çocuklar kendi istedikleri gibi hareket ederek, söylenenleri dikkate almazlar. Birçok sorun, sınırlar
konusunda net olmayan iletişimden kaynaklanmaktadır.
Örneğin, çocukların odalarını toplamalarını alışkanlık haline getirmelerini istiyorsunuz. Bunu
öğretirken çocukların ortalığı dağıtıp toplamadan gitmelerine göz yumarsanız ya da dağıttıklarını
arkalarından toplarsanız istediğiniz sonucu görmeniz ne yazık ki mümkün olmayacaktır. Normal ses
tonunda konuşarak sözlerinizi davranışlarınızla desteklemeniz gerekir. Odasını toplamasının çocuğun
kendi sorumluluğu olduğunu belirterek o toplayana kadar odaya dokunmamanız gerekir. Sizden
yardım istediğinde yardımlarda bulunmanızda hiçbir sakınca yoktur ancak asıl sorumluluğun çocukta
olduğunu hissettirmeniz gerekir. Bir başka örnekle, arkadaşlarına şiddet uygulayan bir çocuğu
döverek bunun nasıl bir şey olduğunu hissetmesini sağlayamazsınız. Şiddeti engellemek için şiddet
uygulamak o davranışı yok etmek yerine sürekli hale getirecektir. Pam Leo’nun dediği gibi “Çocuğa
nasıl davranırsak, çocuk da dünyaya öyle davranır.”
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?
