Uyku, 5 evreden oluşmaktadır. Tam bir uyku döngüsünün beş evrenin toplamı 90 dakika sürmektedir. Bu evrelerin ilk dört evresinde rüya görülmemektedir. İlk evrede; uykuya başlangıç yapılır ve burada kişi kolaylıkla uyanabilir. İkinci evrede; hafif uyku olarak nitelendirilen, halk arasında “gözüm dalmış” olarak bahsedilen uyku gerçekleşir. Kişi uyanık olduğunu sanarken aslında çevreden tamamen kopmuş bir şekilde uykuya geçiş yapmıştır. Üçüncü evrede; kişi uyuduğunun gayet farkındadır. Dördüncü evrede; kişi derin bir uykuya dalar. Bu evrede metabolizma yavaşlar ve kişi dinlenmiş hisseder. Uyku döngüsünün son evresi olan beşinci evrede ise; uyuyan kişinin hızlı göz hareketleri gerçekleştirdiği gözlenir. Bu hareketlilik bireyin rüya görmesiyle ilişkilidir. Uyku evrelerinin incelendiği araştırmalarda; bu beş evreyi tamamlamadan uyandırılan bireylerin agresif ve saldırgan davranış sergiledikleri gözlemlenmiştir. Dolayısıyla kaliteli bir uyku gerçekleştirmek ve daha olumlu bir ruh hali ile günü sürdürmek için uyku evrelerini tamamlayıp uyanmak önerilmektedir.
Rüyalar, geçmişten günümüze dek ilgi uyandırmakta ve farklı şekillerde yorumlanmaktadır. Bir kesim dini ve ahlaki kalıplara göre yorumlarken, bir kesim bilimsel temellerden uzak şekilde geleceğe dair mesajlar içeren bir kaynak olarak yorumlamıştır. Benzer şekilde rüyalar birçok ilim dalında, farklı kişiler tarafından değişik yönleriyle incelenmiştir fakat bilimsel alt yapıya dayandırarak yorumlanması en sağlıklı olandır. Son birkaç yüzyıldır fizyolojik ve psikolojik olarak anlamlandırılabilen bir olgu olarak rüya ele alınmakta ve yorumlanmaktadır. Rüyaların, kişilerin bastırılmış bilinçdışı arzularını açığa çıkaran ve bunların tatmin olmasını sağlayan bir işlevi vardır. Kişiler, gün içerisinde yaşadığı, etkilendiği durumlar karşısında açığa çıkardığı duygularını rüyalar aracılığıyla tekrar su yüzüne çıkarabilmekte ve orada akıtarak rahatlayabilmektedir. Böylece kişi uyandığında duygularının daha nötrlenmiş olduğunu hissetmektedir. Tam bir rüya analizinin yapılabilmesi için rüyayı gören kişinin yaşam öyküsüne ve daha birçok ayrıntıya dikkat etmek gerekir. Dolayısıyla yalnızca sembolik figürlere göre genel bir yorum yapmak sağlıklı değildir. Talmud’un dediği gibi, “Yorumlanmamış bir rüya okunmamış bir mektuba benzer.” fakat burada yorumlanma şekli bir hayli önemlidir.
Uzm. Klinik Psikolog Funda Altuntaş
